Biopolitika, nacizam i kontrola

Tribina na temu “Biopolitika, nacizam i strategije kontrole”, uz projekciju filma “Drugačiji” Šona Matijasa (Sean Mathias), biće održana 10. decembra u Muzeju grada Beograda, u okviru pratećeg programa izložbe o teroru nacista nad homoseksualcima od 1933. do 1945.

Učesnici tribine su filozof i urednik Trećeg programa Radio Beograda Ivan Milenković i teoretičarka Tamara Đorđević, kritičarka i autorka tekstova iz domena teorije biopolitike, ideologije i umetnosti. Moderator je filozof i teoretičar Dušan Maljković.

Između ostalog, biće reči o projektu eugenike koji je podrazumevao i nestanak homoseksualaca kao “rasne devijacije” - njima je bila namenjena kastracija “kako se ne bi razmnožavali”, a telo homoseksualca predstavljeno je kao prelazno stanje između dva pola, kao “neregularni” treći pol. Koliko je ovakva postavka danas prevaziđena, pre svega, teorijom društvene konstrukcije i Fukoovim zapažanjima iz “Istorije seksualnosti”, a koliko odjekuje u esencijalističko-biološkim teorijama koje traže, na primer, “gej-gen”?

Takođe, učesnici će pokušati da odgovore i na pitanje da li u nacizmu, za razliku od ranijih evropskih epoha koje su nastojale da seksualnost potisnu, ima nešto od Fukoove teze o savremenoj “upotrebi puti” i “zarobljavanju” osblobođene seksualnosti putem kategorizacija i upotreba u raznovrsnim diskurzivnim označavanjima koja teže da je stabilizuju i međe?

Biće reči i o fašizmu danas, posebno u kontekstu Srbije.

Da li i u Srbiji možemo videti nešto od nacističkog odnosa prema (homo)seksualnosti, ne samo u diskursu desničarskih i neonacističkih gruapcija koje tvrde da je homoseksualnost “i bolest i zavera”, već i u mejnstrim političkoj praksi? Ako je tako, odakle potiče postojanost takvih stavova i može li ova izložba - koja eksplicitno povezuje nacizam i homofobiju - tim aktom delovati ka njenom smanjenju ili je, pak, ta vrsta cinizma integrisana u odnos prema homoseksualnosti kroz čuvenu opasku: “Ma, Hitler je tu bio u pravu!”?

Učesnici će ukazati i na problematiku medicinskog povlačenja granice između normalnog i nenormalnog, patološkog i nepatološkog... Koliko je to razgraničenje jedna od strategija kontrole seksualnosti koja se zasniva na dominantnom moralu koji se onda potkrepljuje “naučnim činjenicama” i nije li to “crvena nit” psihijatrije koja se provlači i pre nacizma i kroz nacizam i danas, pitanja su koja će biti postavljena tokom diskusije.

O nacističkom teroru nad homoseksualcima govori i američki film “Drugačiji” (Bent) Šona Matijasa (1997), nastao prema scenariju Martina Šermana (Martin Sherman), koji će biti prikazan nakon tribine.

Uprskos kontroverznoj temi, film "Drugačiji“ postigao je zapažen uspeh velikim delom i zahvaljujući glumačkoj ekipi - Klajvu Ovenu (Clive Owen) koji tumači homoseksualca Maksa, Miku Džegeru (Mick Jagger) u ulozi tranšeksualnog doušnika i Ijanu Makelenu (Ian McKellen) kao prikrivenom homoseksualcu iz visokog staleža.

Radnja počinje u „srećno doba“ u kojem Maks, kao slobodouman mladi čovek, otvoreno živi u vezi sa drugim muškarcem i uživa u porocima, muzici i ljubavi bez ograničenja. Idila se prekida kada u njegov stan upadne nacistička patrola, a progoni homoseksualaca započnu punom snagom. Nateran u bekstvo jer mu je ime na listi za hapšenje, Maks se u očajanju obraća svojoj bogatoj porodici za pomoć, ali ne želi da ostavi svog ljubavnika na milost i nemilost Hitlerovim ubicama. Njhovi snovi o bekstvu u Amsterdam se naglo ruše kada obojica budu uhapšeni i smešteni u voz smrti koji ih nosi u zloglasni nacistički logor Dahau.

Prinuđen da se dovija i lažno predstavlja ne bi li preživeo i olakšao sebi život u logoru, Maks će neke ljude i stvari izgubiti, a druge pridobiti...

Izložba "Nacististički teror nad homoseksualacima od 1933. do 1945" u MGB otvorena je do 23. decembra, u organizaciji udruženja ARTEQ iz Beograda, u partnerstvu sa udruženjem Queer Zagreb.

Izložbu su finansijski pomogli Ministarstvo kulture, informisanja i informacionog društva Srbije, Fond za otvoreno društvo Srbije i Fondacija Hajnrih Bel, a podršku su pružili i MGB, Agencija za evropske integracije i saradnju sa udruženjima Gradske uprave Beograda, Socijaldemokratska omladina, Centar za kvir studije iz Beograda, izdavačka kuća Heliks iz Smedereva i udruženje Alternativni kolektiv.

(SEEcult.org)