Bajcu Isidora Sekulić

Pisac Vladislav Bajac dobitnik je nagrade “Isidora Sekulić" za najbolju knjigu objavljenu u 2008. godini - roman “Hamam Balkanija” u izdanju beogradske kuche Arhipelag.

Pisac Vladislav Bajac dobitnik je nagrade “Isidora Sekulić" za najbolju knjigu objavljenu u 2008. godini - roman “Hamam Balkanija” u izdanju beogradske kuche Arhipelag.

Bajac je dobio nagradu Fonda “Isidora Sekulić” većinom glasova, a u najužem izboru bili su i roman Vladimira Kecmanovića “Top je bio vreo” (dva glasa) i knjiga eseja Predraga Krstića “Filozofska životinja”.

U konkurenciji za nagradu za najbolju knjigu 2008. godine (prozu, poeziju ili esej) učestvovalo je 39 knjiga.

Žirijem je predsedavala profesorka Dubravka Popović Srdanović, a članovi su bili Milica Jeftimijević Lilić, Milena Stojanović, Ratomir Rale Damjanović i Petar Arbutina.

Radnja romana “Hamam Balkanija” događa se u 16. veku i našem dobu, preplićući lične drame s dramatičnim istorijskim događajima, čiji su junac Mehmed-paša Sokolović i kodža Mimar Sinan, Sulejman Veličanstveni i veliki vezir Rustem-paša, ali i u našem vremenu slavni turski pisac Orhan Pamuk i Vladislav Bajac, Alberto Mangel i Alen Ginzberg, Lenard Koen i Sjon, Alan Stivel i vođa ETA Raul T., Čedomil Veljačić i Geri Snajder...

Članovi žirija istakli su u obrazloženju originalnost i sugestivnost pripovedanja u romanu “Hamam Balkanija”, za koji je Bajac dobio i međunarodnu književnu nagradu “Balkanika” za najbolju knjigu objavljenu na nekom od jezika Balkana u 2007. i 2008. godini.

Prema navodima žirija, roman “Hamam Balkanija” bavi se na izuzetno zanimljiv i originalan način značajnim, a u savremenoj književnosti i teoriji sveprisutnim pitanjem složenosti (dvojnosti, višestrukosti) ličnog, nacionalnog i verskog identiteta, pronicljivo sagledavajući njegove istorijske, socijalne, ideološke i političke, ali i civilizacijske, kulturološke, lingvističke i druge aspekte kroz istoriju i savremenost, pritom se s uspehom izdižući iznad njegovog čestog tumačenja iz perspektive crno-bele vestern poetike i tako nadilazeći skučenu/ideologizovanu vizuru “naše” ili “njihove” istorije, kao i šematizovanu podelu na patriote i izdajnike.

Žiri je istakao i da je knjiga “Hamam Balkanija” nastala veštim smisaonim i simboličkim, kao i analoškim i metaforičkim spajanjem dva paralelna narativna toka različitih žanrovskih identiteta (o čemu svedoči ne samo podnaslov ‘roman i druge priče’, već i u ovim žanrovskim odrednicama nadahnuto sjedinjene suprotnosti dokumentarnog i fikcionalnog, epskog i lirskog, esejističkog i dramatskog, lokalnog i univerzalnog, ludičkog i ozbiljnog), pisanih u oba srpska pisma, latiničnom i ćiriličnom, koja se naizmenično smenjuju u poglavljima naslovljenim slovima abecede, odnosno azbuke.

Roman “Hamam Balkanija” prati zbivanja u dva istorijska razdoblja, 16. veku i našem, savremenom dobu, u dva glavna prostora - osmanskoj carevini u užem smislu i Rumeliji (evropskom delu osmanskog carstva), kao i junake koji u tim vremenima i prostorima bivstvuju između/u dva identiteta.

Celi tekst kao lajtmotiv prožima ideja da se identitet, mada uslovljen istorijom i vremenom, u potpunosti ostvaruje samo njihovim prevazilaženjem, u stvaranju.

Kao težnja za trajnošću prisustva, nesvakidašnji zadužbinarski zanos Mehmed paše, koji počiva na zamisli o gradnji brojnih hamama, i graditeljska posvećenost Mimar Kodže Sinana tom objektu, u viziji autora izjednačeni sa žudnjom za umetničkom kreacijom naših savremenika, imaju posebno mesto.

Hamam, građevina koja zauzdava vodu, i njenu simboliku prolaznosti preoblikuje u postojanost, opuštanje i uživanje, pojavljuje se stoga u romanu ne samo kao mesto telesnog i duhovnog očišćenja, već i most među epohama, a kupanje u njemu kao možda jedinstven metafizički trenutak u kojem sve suprotnosti mogu biti izmirene, i svi raskoli unutar identiteta i između identiteta, prevaziđeni.

Žiri je istakao i piščevo umeće da u složenoj temi oživi minulu istoriju.

Navodechi da je stilska osobenost tog romana jezička svedenost, žiri je istakao da ona jasno manifestuje sposobnost Bajca da inspirisano oblikuje i oživi svoje istorijski udaljene likove i prostore, kao i da veštinu korišćenja svakodnevnog, kolokvijalnog jezika, uspostavi kao pandan složenom sistemu ideja i kulturnih fenomena neprestano podložnih preispitivanju.

Nagrada “Isidora Sekulić” biće uručena Bajcu 23. juna na svečanosti u Skupštini grada Beograda.

Roman “Hamam Balkanija” za manje od godinu dana objavljen je u tri izdanja, a trenutno se prevodi na deset jezika.

Sajt Arhipelaga je www.arhipelag.rs

(SEEcult.org)