Arhitektura sporog nasilja: ne/materijalni dokazi
Likovni i diskurzivni program Centra za kulturnu dekontaminaciju (CZKD) “Arhitektura sporog nasilja: ne/materijalni dokazi”, posvećen kontinuiranim razmatranjima transformacije grada, čine instalacija Bojana Fajfrića, autorska vođenja, kao i razgovorni program, započet 20. aprila otvaranjem i predstavljanjem trokanalne instalacije “Eagles, Army Headquarters and Football Films” (2014-) i razgovorom sa umetnikom.
Fajfrić kroz medij fotografije tokom deset godina prati transformaciju tri pažljivo odabrane lokacije u Beogradu. Promene zabeležene na fotografijama – iako fokusirane na arhitekturu kao “materijalni dokaz”, nisu samo materijalne već i značenjske odnosno diskurzivne.
Sve tri lokacije govore o nestalnosti kolektivne slike o sebi i mogućnostima političke manipulacije njome – bilo da je reč o sentimentalizaciji predratnog Beograda kroz nikada zaživeli projekat tematskog parka “Terazije iz 1930” na Novom Beogradu, brisanju socijalističkog jugoslovenskog modernističkog nasleđa eksploatacijom ruševina Generalštaba kroz samo-viktimizujuće ili militarizovane narative, ili o lažiranju budućnosti (future-faking) Beograda na vodi, čiji bilbordi i baneri daju instrukcije o tome kako bi trebalo da izgledaju i žive stanovnici budućeg grada.
Kao naročito značajan aspekt rada Eagles, Army Headquarters and Football Films navedeno je razotkrivanje metaforične i doslovne arhitekture “sporog nasilja“ (Nixon, 2011), što je termin kojim su označene transformacije životne sredine, čije nasilje normalizujemo zbog dužine njihovog trajanja. Sagledavajući transformacije unutar jedne decenije, moguće je detektovati načine odugovlačenja, zapuštanja, delimičnog rušenja s jedne, i ubrzane gradnje s druge strane, kao različite modele istih strategija ekstraktivističkog kapitalizma. Povezujući ih, rad zapravo detektuje i dovodi u vezu daleko šire procese koji kontinuirano deluju u Srbiji tokom proteklih nekoliko decenija, a tiču se korupcije, revizionizma, otpisivanja ratnih zločina, manipulacije javnim dobrima, urbanom logikom, nasleđem i (nacionalnim) identitetima.
Razgovor o pitanjima koja povezuje rad Fajfrića biće održan 25. aprila u 18 časova, a učestvovaće istoričarka Olga Manojlović Pintar, teoretičar arhitekture Vladimir Kulić, istoričar umetnosti i likovni kritičar Branislav Dimitrijević, direktorka CZKD-a Ana Miljanić i gostujuća kustoskinja CZKD-a Ana Sladojević. U tom terminu je najavljeno i autorsko vođenje.
Pored relevantnog pitanja o tome ko su konstituenti svega što je u međuvremenu porušeno, izbrisano i skriveno, i što je i dalje u opasnosti da bude ne samo izgubljeno već i banalizovano kroz prenamenu (Generalštab, Beogradski sajam, Muzej Jugoslavije…), možda je još i važnije upitati, kako je navedeno u najavi razgovora, ko su subjekti kojima se ti državni i politički procesi nove samo-narativizacije obraćaju, na kakvim vrednostima su zasnovani i kakve dugoročne posledice po društvo to nosi.
Fajfrićev rad “Eagles, Army Headquarters and Football Films” otvoren je za posetioce do 27. aprila u CZKD-u.
*Foto: Aleksandra Sekulić
(SEEcult.org)
