45. Mokranjčevi dani

Festival Mokranjčevi dani u Negotinu, posvećen slavnom srpskom kompozitoru Stevanu Stojanoviću Mokranjcu (1856-1914), predstavlja u 45. izdanju, od 10. septembra do 14. oktobra, žanrovski raznovrstan program, koji uključuje i tradicionalno natpevavanje horova, i gostovanje beogradskog Ateljea 212 hit mjuziklom “Kosa”, i džez muziku i izvorni narodni melos, a u završnici će ugostiti slavni ruski ansambl "Glinka" - hor Državne akademske kapele iz Sankt Peterburga, koji na stalnom repertoaru ima Mokranjčevu muziku.

Festival Mokranjčevi dani u Negotinu, posvećen slavnom srpskom kompozitoru Stevanu Stojanoviću Mokranjcu (1856-1914), predstavlja u 45. izdanju, od 10. septembra do 14. oktobra, žanrovski raznovrstan program, koji uključuje i tradicionalno natpevavanje horova, i gostovanje beogradskog Ateljea 212 hit mjuziklom “Kosa”, i džez muziku i izvorni narodni melos, a u završnici će ugostiti slavni ruski ansambl "Glinka" - hor Državne akademske kapele iz Sankt Peterburga, koji na stalnom repertoaru ima Mokranjčevu muziku.

Mokranjčeve dane svečano će otvoriti ministar kulture Srbije Nebojša Bradić, koji je sredinom juna potpisao sa direktorkom Doma kulture “Stevan Mokranjac” Milomirka Jovović protokol o sufinansiranju tog festivala do 2012. godine.

Organizatori Mokranjčevih dana tada su kao primarne ciljeve istakli snimanje filma o Mokranjcu i uvrštavanje njegovog imena u Uneskov kalendar značajnih ličnosti, dok je selektorka Branka Radović rekla da je njena ideja oduvek bila da Negotin za Srbiju bude isto što i Salcburg za Austriju, grad u kojem je rođen Mocart, a koji je danas svetska turistička atrakcija.

Festivalski program osmišljen je tako da izrazi otvorenost za različite muzičke žanrove i pospeši međunarodnu saradnju, a uoči otvaranja i tradicionalnog zajedničkog izvođenja Mokranjčeve VI rukoveti, besedu će održati najpoznatiji srpski frulaš Bora Dugić.

U natpevavanju horova učestvuju Hor Stanko Dragojević iz Crne Gore (pod vođstvom dirigenta Ilije Dapčevića), horovi Lola (dirigent Milovan Pančić) i Musica Humana (dirigent Birkaš Janoš) iz Srbije, Hor Josip Štolcer Slavenski (dirigent Senka Bašek Šamec) iz Hrvatske, te Hor Stiv Naumov (dirigent Ljubomir Trifunovski) iz Makedonije, koji izvode Mokranjčevu “Statiju treću” kao obaveznu kompoziciju.

Žiri za natpevavanje horova čine muzikolog Branka Radović, dirigent Nemanja Savić i kompozitor Ivan Jevtić.

Prve festivalske večeri biće otvorena u Galeriji Doma kulture i izložba slika srpskog i francuskog akademika Vladimira Veličkovića, a narednih dana biće otvorene i izložbe “Etno baština istočne Srbije” na gradskom trgu i “Eho muzike” sa 11. likovne kolonije Vratna u Domu kulture.

Muzički program prvih festivalskih dana obuhvata koncerte “Antologija srpske solo pesme”, uz učešće mecosoprana Dragane Jugović del Monako, soprana Katarine Jovanović i Anete Ilić, baritona Vladimira Andrića, pijanistkinja Jasne Tucović i Lidije Stanković, te flautistkinje Stane Krstajić, zatim nastupe Prvog beogradskog pevačkog društva, pod vođstvom dirigentkinje Svetlane Vilić, Akademskog hora Collegium musicum i dirigentkinje Darinke Matić Marović, kao i Bore Dugića i ansambla Vetrovi Balkana sa Jelenom Tomašević i ženskom vokalnom grupom Smilje i hora Collegium musicum.

Za 13. septembar u podne najavljen je koncert “Šumanu u cast” Udruženja muzičkih umetnika Republike Srpske, a u večernjim satima će nastupiti pobednički hor prošlogodišnjeg natpevavanja - Hor Ipavska iz Slovenije, koji će premijerno izvesti kompoziciju “Svetli grobovi” akademika Dejana Despića, poklon Mokranjčevim danima.

Publika će 13. septembra u Domu kulture moći da vidi i mjuzikl “Kosa” Ateljea 212, u režiji Kokana Mladenovića.

Mokranjčevi dani obeležiće 14. septembra 175 godina od rođenja kompozitora Davorina Jenka i dva veka od rođenja Roberta Šumana, a ugostiće i Hor Radio-televizije Srbije koji će izvesti Rahmanjinovo “Svenoćno bdenije” pod vođstvom Bojana Suđića, dok će u Muzičkom paviljonu u Gradskom parku nastupiti ansambl Rakija iz Norveške, koji je na turneji po Srbiji.

Povodom dva veka od rođenja Fdererika Šopena, 15. septembra nastupiće talenti Muzičke škole “Stevan Mokranjac”, a kao posebna atrakcija najavljen je koncert “Dame pevaju džez”, uz Big Bend RTS-a i solistkinje Biljanu Krstić, Lenu Kovačević i Svetlanu Paladu, pod ođstvom dirigenta Ivana Ilića.

Svečana završnica 45. Mokranjčevih dana potom će, nakon pauze od gotovo mesec dana, biti održana 14. oktobra, kada će u Domu kulture nastupiti akademski hor Glinka iz Sankt Peterburga, pod vođstvom dirigenta Vladislava Černušenka.

Mokranjac je u svoje vreme bio progresivni Evropejac, teoretičar, organizator muzičkog života, osnivač i utemeljivac institucija, a istovremeno kompozitor duboko ukorenjen u kulturno nasleđe i baštinu. Koristeći ljudski glas kao najraskošniji instrument, Mokranjac nije bio samo utemeljivač horske muzike u Srbiji, već i najprecizniji muzički hroničar svog vremena.

Rodni Negotin mu je sačinio legat organizujući festival “Mokranjčevi dani” od 1966. godine, najstariji festival te vrste muzike u Srbiji.

Mokranjac je najveći deo života proveo u Beogradu, a umro je kao izbeglica u Skoplju na početku Prvog svetskog rata.

Mladi Mokranjac je tokom redovnog školovanja u Negotinu, Zajecaru i Beogradu pouke o muzici dobijao površno i neredovno. Ipak, imao je prilike da sluša raznovrsno narodno pevanje i crkveno pojanje, tada još izuzetno živo u usmenoj tradiciji.

Gimnazijsko školovanje nije mu bitno olakšalo sticanje znanja o muzici.
Uz podršku i pomoć Prvog beogradskog pevačkog društva i uz državnu stipendiju, studije muzike je započeo u Minhenu (1879), a nastavio i dovršio u Lajpcigu i Rimu. Po povratku u Beograd (1887) postao je dirigent crkvenog hora Kornelije Stanković i Prvog beogradskog pevačkog društva.

Za Beogradsko pevačko društvo, koje je pod njegovim rukovođenjem ispisalo zlatne stranice svoje istorije, ostao je vezan do kraja života i kao dirigent i kao kompozitor.

Kao kompozitor, Mokranjac je dosledno išao putem negovanja nacionalnog muzickog stila, koji je u srpskoj muzici polovinom 19. veka započeo Kornelije Stanković, a sa podjednakim žarom radio je i na polju svetovne i na polju crkvene muzike.

Realistički je sagledao prilike u Beogradu i tadašnjoj Srbiji, pa se opredelio za horsko a capella stvaralaštvo, koje je u toj sredini imalo i slušaoce i izvođače. Crkvenom pojanju je bio posvećen celog života, a slušao ga je i učio još kao dete u negotinskoj crkvi. Na njegovom beleženju je radio više od jedne decenije, a rezultat su tri obimne knjige notnih zapisa.

Na osnovu tradicionalnih napeva, pisao je horsku duhovnu muziku od studentskih dana do kraja života. Na temeljima narodne umetnosti stvorio je muzička dela neprolazne vrednosti, a delujući kao dirigent, izveo ih je u mnogim gradovima Evrope i Balkana.

Mokranjčevi dani organizovani su ove godine uz podršku Ministarstva kulture, kao i opštine Negotin, a pomoć su pružili i Ministarstvo ekonomije - sektor turizma i SOKOJ.

Sajt “Mokranjčevih dana” je www.mokranjcevi-dani.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)