3. Van okvira - telo u fokusu
Regionalni festival angažovanog teatra Van okvira/Off Frame predstaviće od 14. do 18. decembra u Beogradu domaće i strane stvaraoce koji putem pozorišne umetnosti govore o važnim društvenim pitanjima koja se dotiču i pitanja tela - kupovine i prodaje ljudi i organa, retkih bolesti, tela i jezika, promene pola, ograničenja koje društvo postavlja osobama sa invaliditetom, odnosa pojedinca i institucionalnih i političkih tela.
Uz osam pozorišnih predstava i performansa, koji prezentuju angažovanu praksu u Srbiji, Hrvatskoj, Irskoj i SAD, treći festival Van okvira, u organizaciji grupe “Hajde da…”, obuhvata i predavanja i okrugle stolove, te radionicu usmerenu na rešavanje širih društvenih problema.
Predstave ukazuju na tela sa funkcionalno drugačijim kapacitetima, na tela dekonstruisanog rodnog identiteta, na nezaštićena, izložena, odnosno “ogoljena” tela i na partijska-rukovodeća tela. Biće prikazan i dokumentarni film koji prikazuje društvo kao telo/mašinu - “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo” Marte Popivode.
Među učesnicima su ERGstatus plesni teatar, čijim performansom treći festival “Van okvira” i počinje u Kulturnom centru Rex, te Kulturno-umetničko društvo gluvih Beograda “Radivoj Popović” i Ansambl Miraž, Keren Peterson and Dancers iz SAD, Jovana Rakić (Srbija/Nemačka), Igor Koruga (Srbija/Nemačka), Marcus Meta Magdalena (Kanada/Češka/Irska), Žak Valenta Productions iz Hrvatske i Bitef Dance Company.
Treći “Van okvira” počinje instalacijom-performansom “Lice bez tela” Borisa Čakširana, čija je publika pozvana da pokaže i svoj stav o pitanjima koja postavlja ta rad: Kada je lice počelo da funkcioniše bez tela? Kako je lice postalo treće, pravno, službeno, javno...? Zašto je telo postalo političko, biračko, glasačko? Kakav je naš lični odnos prema licu i kako ga ispoljavamo? Da li svako lice ima i svoje naličje? U kojoj meri smo dozvolili da nas neko lice zastupa i da li smo mu dali legitimitet da govori sve što govori u naše ime? Da li smatramo da na svako “lice iz javnog (političkog) života” imamo prava i do kojih granica?
Kulturno-umetničko društvo gluvih Beograda “Radivoj Popović” i Ansambl Miraž izvešće plesnu predstavu “Zaplešimo”, u režiji Vere Jovanović i Tanje Stikić, posvećenu mogućnostima ostvarivanja dubljih ljudskih kontakata i komunikacije.
Američka trupa Keren Peterson and Dancers izvešće plesne predstave “Potpuri” i “Istrajnost”. “Potpuri” je u svojoj osnovi istraživanje forme dueta koju čine dva plesača i jedna invalidska kolica. “Istrajnost” je novo delo u razvoju, koje ispituje emocionalne i fizičke aspekte snage i demonstrira kako istrajnost može biti otelotvorena ne samo kroz fizičku snagu, nego i kroz snagu karaktera.
Publika festivala “Van okvira” videće i solo predstavu “Accumulated figures” Jovane Rakić-Kiselčić i solo minijaturu “Exposé” Igora Koruge, koji koristi muziku grupe Flamingosi, Zdravka Čolića, Gorana Bregovića i emisije “Beogradska hronika” na RTS-u, istražujući upotrebu javnog govora u kontekstu izvođačkih umetnosti.
Marcus Meta Magdalena (Kanada/Češka/Irska) izvešće predstavu “Jednorog sa plaštom” u kojoj, živeći život strejt žene, lezbejke, transrodne osobe, transeksualnog gej muškarca, transeksualnog strejt muškarca, i na kraju osobe neodređenog roda, stavlja u prvi plan temu koja je često kontroverzna. Intenzivirana iskustvom zavisnosti, beskućništva i depresije, priča “Jednorog sa plaštom” je teatarski medijum zagovaranja za prava svih.
Hrvatska predstava “Hermafroditi duše”, u koreografiji Žaka Valente, drugi deo trilogije koja problematizuje konflikt između umetnika i društvenih tabua, performativno fokusira problem i diskurs homofobije u savremenom društvu, a posvećena je Dejanu Nebrigiću (1971-1999), jednom od prvih LGBTQ aktivista na prostoru bivše Jugoslavije.
Strukturirajući izvedbeni materijal na temelju biografije i delovanja britanskog umetnika Dereka Džermana (Derek Jarman), te Dejana Nebrigića, kreira se narativni okvir upisan i transformisan kroz afektivni fizikalitet izvođača. Biografsko-forenzički spisi sa suđenja ubici Nebrigića, dramaturški bivaju kontrapunktirani korpusu ideja Mišela Fukoa (Michel Foucault), koji kruži oko relacije između seksualnosti, nasilja, moći i telesnosti.
U predstavi se koriste cigarete bez nikotina, a nije preporučena za mlađe od 16 godina.
Za završnicu trećeg festivala “Van okvira” najavljena je predstava “Grad”, u režiji Dine Radoman Caranović i koreografiji Isidore Stanišić, koja je nedavno premijerno izvedena u Bitef teatru, a nastala je kao produkt niza aktivnosti kojima je istraživan način doživljavanja gradskog prostora. U predstavi učestvuju i osobe sa invaliditetom, odabrane na radionicama koje je organizovalo Udruženje “Srebrno drvo” uz pomoć Grupe “Hajde da”.
Festivalski program obuhvata i prezentaciju umetnice Selme Banić iz Zagreba “Obični radovi za sasvim običan dan”. Desanka Žižić i Vera Jovanović govoriće na temu “Znakovni jezik kao simbolički system”.
Najavljeni su i okrugli stolovi “Umetnost i aktivizam” (moderator Zoe Gudović), “Telo i jezik” (Milica Ponjavić), “Telo i kapital” (Marko Pejović) i “Telo i umetnost” (Boris Čakširan).
Čakširan, umetnički direktor festivala Van okvira, održaće i predavanje “Savremeno telo”.
Program će biti održan u Rexu, Parobrodu i Galeriji 12 Hub, u kojoj će biti održana radionica “Šta staviti na kocku?” koju vode Ivana Rončević, Sandra Banić-Naumovski i Selma Banič (koautorska inicijativa OOUR), a preispituje mogućnost kreativne primene specifičnih znanja i veština iz područja savremenih izvedbenih praksi, koje mogu biti korisne u širem društvenom kontekstu i organizaciji svakodnevnog života.
Festival Van okvira organizuje grupa "Hajde da…" u saradnji sa Rexom, uz finansijsku podršku Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike Srbije, Sekretarijata za kulturu Beograda, Erste banke i Erste fondacije.
Festivalski sajt je www.off-frame.org, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
