Život i sudbina
Predstava “Život i sudbina” Dramskog teatra Maly iz Sankt Peterburga, kojom 18. septembra u Zagrebu počinje 7. Festival svetskog kazališta, u postavci jednog od najznačajnijih savremenih ruskih reditelja Leva Dodina, ukazuje na moderna lica fašizma, komunizma, nacionalizma, totalitarizma, ekstremizma, okrutnosti i neslobode, koja i danas opstaju širom sveta, ali uprkos njima, ljudi nastavljaju da žive, vole se i nadaju.
Predstava “Život i sudbina” Dramskog teatra Maly iz Sankt Peterburga, kojom 18. septembra u Zagrebu počinje 7. Festival svetskog kazališta, u postavci jednog od najznačajnijih savremenih ruskih reditelja Leva Dodina, ukazuje na moderna lica fašizma, komunizma, nacionalizma, totalitarizma, ekstremizma, okrutnosti i neslobode, koja i danas opstaju širom sveta, ali uprkos njima, ljudi nastavljaju da žive, vole se i nadaju.
Zasnovana na istoimenom delu Vasilija Grossmana, radnja predstave “Život i sudbina” događa se 1943. godine, kada se Hitlerova Nemačka i Staljinova Rusija bore na život i smrt.
Istaknuti fizičar, koji je nadomak otkriću tajne atomske bombe, vraća se nakon evakuacije u Moskvu. On je Jevrejin, a premda se čini da se holokaust događa s druge strane, nacionalizam i antisemitizam postaju nepisano pravilo Staljinovog sistema. Jevrejski mentalitet, umetnost, fizionomija - sve su to pojmovi koji se spremno rabe u sovjetskim akademskim, kulturnim i političkim sferama.
Fizičara izopštavaju, izbacuju ga iz instituta, te je prisiljen da se suoči sa užasavajućom dilemom - hoće li ostati veran istini, nauci i sebi, i nastradati, ili će se pokajati i priznati nepostojeće grehe i greške.
Istorijska podudarnost spasiće ga, jer sovjetskoj državi treba atomska bomba i Staljin ga direktno poziva. Naučnik ponovo veruje u sistem, ispravnost sovjetske države, spreman je da zaboravisvu nestalu rodbinu, prijatelje i kolege…
Međutim, ubrzo je prisiljen da se suoči s dilemom. Čini se da je daleko teže biti veran sebi kada si društveno priznat, uvažen i čudom spašen, nego kada si omražen izopštenik…
Reditelj Dodin, rođen 1944. u Sibiru, studirao je u Sankt Peterburgu u klasi Borisa Zona, sledbenika Stanislavskog, a kao reditelj je gostovao u brojnim prestižnim ansamblima, poput Moskovskoga umetničkog teatra i Boljšoja.
Prvi rediteljski uspeh postigao je predstavom “Čovek se uvek sa sobom dogovara” Aleksandera Ostrovskog u nezavisnoj produkciji, nakon čega je režirao tekstove Valentina Rasputina, Karela Čapeka, Tenesija Vilijamsa i Fjodora Mihajloviča Dostojevskog. Postavkom “Doma” Fjodora Abramova osigurao je sebi slavu širom Rusije.
Dodin je 1983. preuzeo dužnost umetničkog direktora Dramskoga teatra Maly, koje je osnovani 1944. godine, a pažnju je privuklo zahvaljujući prvom direktoru Jefimu Padvi, koji se okružio mladim glumcima i rediteljima, među kojima je bio i Dodin.
Predstava “Život i sudbina” na programu je i 19. septembra u Hrvatskom narodnom kazalištu.
Glavne zvezde Festivala svetskog kazališta su Christoph Marthaler i Heiner Goebbels, koji se prvi put predstavljaju autorskim ostvarenjima pred zagrebačkom publikom.
Berlinski Volksbühne am Rosa Luxemburg-Platz izvešće predstavu “Voćna mušica” Marthalera, koji je već dve decenije jedan od najvažnijih svetskih redatelja.
Njegove predstave kroz visoku literaturu ili narodne predloške slikaju svet kakav je bio poznat pre pada Berlinskog zida.
Marthaler se pita da li je moguće prikazati strast sadržanu u operi i tako iznedriti zaključke o zasad nepoznatim genetskim informacijama koje bi mogle pomoći da razumemo sadašnjost.
Goebbelsova predstava “Stifterove stvari”, u produkciji Théâtrea Vidy iz Lozane, koja je 2008. godine osvojila Gran pri 42. BITEF-a u Beogradu, delo je nadahnuto procesom pisanja Adalberta Štiftera.
Predstava bez glumaca poziva na otkrivanje zaboravljene osećajnosti, u svet mehaničkih instrumenata i čarobnih pejzaža koji nastaju na sceni.
Štifterovom tekstu pristupa se kao sukobu s nepoznatim, sa silama kojima čovek ne upravlja. Tekst za tu predstavu poziv je na usvajanje merila i sudova različitih od vlastitih, ali i prilika za pomirenje s nerazumljivim kulturnim referencama, posebno u području ekoloških katastrofa koje je Štifter oštrim okom odavno predvideo.
Festivalska publika videće do 26. septembra i predstavu “Isabellina soba” belgijskog reditelja i vizuelnog umetnika Jana Lauwersa, inovatora postdramskih tendencija, a predstaviće se i italijanski dramatičar, glumac i reditelj Spiro Scimone delom “Kuverta”, u režiji Francesca Sframelija.
Predstave iz Rusije, Belgije, Nemačke, Švajcarske i Italije biće izvedene u Zagrebačkom kazalištu mladih, Hrvatskom narodnom kazalištu, Zagrebačkom kazalištu lutaka i na Velesajmu.
Sajt festivala je www.zagrebtheatrefestival.hr, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
