Performansi i predavanje na izložbi Ere Milivojevića
Umetnice Dragana Žarevac i Sanja Latinović izvešće 29. oktobra u Užicu, u okviru izložbe Ere Milivojevića “Umetnost jeste život”, performanse koji su u određenom odnosu sa njegovom umetničkom praksom, na koju će potom podsetiti i istoričarka umetnosti Slađana Petrović Varagić predavanjem u Gradskoj galeriji.
Dragana Žarevac će u podne na platou kod Narodnog muzeja izvesti performans “Ne znam šta me je obuzelo, ali znam da jeste”, preuzimajući od Milivojevića dva bitna elementa mnogih njegovih radova – selotejp i sopstveni govor.
Era Milivojević je formu nazvanu art session upražnjavao kao zamenu za performans, označavajuči na taj način ovaj iskaz kao “prerastanje nekog preseka događaja u određenu situaciju”, kako je naveo Jovan Čekić. U velikom broju svojih radova koristio je selotejp i sopstveni govor. Dragana Žarevac preuzima ova dva elementa kao polazište za svoj performans, čiji je naziv Milivojevićeva rečenica zabeležena u video radu Irene Paskali “Dedicated to Era Milivojevic”, koji je snimljen 2002. godine tokom radionica Art Session (Remont, Sopotnica kod Prijepolja, Ečka kod Zrenjanina).
Započinjući istraživanje osluškivanjem Erinog govora, Dragana Žarevac se suočava sa sopstvenim strahom od nepoznatog, strahom od teškoća u kretanju, od moguće povrede, od slabljenja čula. Selotejp upotrebljava kao potporu u komunikaciji. Budući da je najbolji način za prevazilaženje straha, njegovo prihvatanje i kretanje njemu u susret, Dragana Žarevac kreće u susret nepoznatom, u susret publici, okružujućem prostoru i nepoznatom značenju, razvijajući u sebi poverenje da će dobiti podršku. Verujući u ono što Rozi Brajdoti naziva afirmativna etika, Dragana Žarevac kreira performans kao paradigmu života u kojem ne vidimo budućnost, ali se s poverenjem krećemo dalje kao da je život dobar i kao da nas podržava u napredovanju.
Dragana Žarevac je međunarodno afirmisana i nagrađivana umetnica koja se bavi odnosom istine i stvarnosti. Krajem 70-ih i tokom 80-ih godina, samostalno ili u saradnji s drugim umetnicima, izvodila je performanse u najvažnijim galerijama bivše Jugoslavije i u inostranstvu. Njeni video-radovi prikazani su na brojnim video-festivalima, TV stanicama, izložbama i manifestacijama širom Evrope i u SAD.
Dobitnica je nagrade Centra za umetnost i tehnologiju medija (ZKM) u Karlsrueu (1998), Zlatne sfinge za opus na festivalu Videomedeja u Novom Sadu (1999), Nagrade Umetničke galerije “Nadežda Petrović” na Memorijalu Nadežde Petrović u Čačku 2005. godine, kao i brojnih međunarodnih priznanja i stipendija. Njeni radovi se nalaze u muzejskim i privatnim kolekcijama u Srbiji, Francuskoj i Nemačkoj.
U okviru pratećeg programa Milivojevićeve izložbe Sanja Latinović izvešće u 13.30 sati na šetalištu pored reke Đetinje (u blizini Hidrocentrale) performans “Bolje vidim na daljinu”, osmišljen za tu priliku. Oslanjajući se na prirodu njenih ranijih akcija, performans jednostavnog toka ali složene simbolike odigrava se sa obe strane reke. Publika sa jedne strane šetališta pored Đetinje dvogledima prati kretanje Sanje Latinović. Mirna procesualnost njenog hodanja sa ogledalom – znakom na leđima prati se nasuprot, dvogledima statično. Nadovezujući se na svoje ranije performanse, a opet u saodnošenju sa akcijama Ere Milivojevića, Sanja Latinović ovom prilikom uvodi parametre koji su karakteristični za oba autora, kao što su odnosi tela kao formi unutar datog prostora, relacija ponašanja u odnosu na objekat (ogledalo, dvogled) i dati ambijent (ovom prilikom – javni prostor).
Upotreba materijala, stakla, ogledala česta je kod oba performera s tim da ga koriste opozitno, Sanja kao fragilnu strukturu koja u odnosu na umetničnino telo uvek predstavlja kako element simbolične barijere tako i stvarnog rizika, dok Era staklenu ogledalnu površinu upotrebljava kao redimejd matricu u odnosu na koju se dalje razvija akcija.
Sanja Latinović (1983) završila je Fakultet likovnih umetnosti u Beogradu, te master studije performansa na HKB Bern. Iako po vokaciji vajarka, Sanja Latinović svoj rad uglavnom fokusira na performansu, videu i foto dokumentaciji, birajući ih kao polja umetničkog izraza kroz koje proispituje i sam medij skulpture istražujući njegove transformativne potencijale u relacijama materija – prostor – forma – ideja. Usmerena je na problematizovanje kompleksne pozicije funkcionisanja individue danas, na naša svakodnevna suočavanja sa brojnim i različitim oblicima društvenih determinisanosti, imperativa, pritisaka.
Dobitnica je Politikine nagrade za najbolju izložbu u 2022. godini, kao i nagrade 43. Salona na Cetinju (2021). Njeni radovi se nalaze u brojnim kolekcijama, kao što su: Muzej savremene umetnosti Beograd, Kolekcija NLB (Slovenija), Galerija Nadežda Petović, Muzej u Smederevu, Muzej u Kraljevu i dr.
Na umetnost Ere Milivojevića podsetiće u 19 časova u ambijentu njegove izložbe u Gradskoj galeriji Užice istoričarka umetnosti Slađana Petrović Varagić.
Kao jedan od pionira konceptualne umetnosti u Srbiji i Jugoslaviji, Milivojević je živeo umetnost svakodnevno. Do kraja života (2021) i umetničkog rada istrajavao je na doslednosti umetničkog izraza koji na specifičan način uspostavlja okvire “dematerijalizacije”. Umetnik E.. (E dve tačke), kako se najčešće potpisivao, kao subjekat je delovao bez jasnih i čvrstih granica, pa samim tim i njegov rad obitava u procesu permanente promene, restrukturišući se uvek iznova u svakom radu = art-sessionu.
(SEEcult.org)
