Kako je Čarobnjak iz Oza uticao na Linča
Među filmovima 16. Beldocsa u Beogradu, koji će biti održan od 10. do 17. maja, najavljen je i “Linč/Oz” autora Aleksandra O. Filipa, koji istražuje zagonetnu simbiozu filma “Čarobnjak iz Oza” Viktora Fleminga i stvaralaštva jednog od najvećih savremenih nadrealista Dejvida Linča.
Teme, motivi i jezik “Čarobnjaka iz Oza” uporno opsedaju Linčovu filmografiju. Uticaji su vidljivi od prvog filma “Abeceda” (The Alphabet, 1968), pa do najnovije serije “Tvin Piks: Povratak” (Twin Peaks: The Return, 2017).
“Linč je uvek fascinantna tema za diskusiju i razmišljanje. Verovatno do pravog i potpunog zaključka nikada nećemo i ne možemo doći, ali je nepresušni izvor zabave i inspiracije to svejedno pokušati”, izjavio je selektor 16. Beldocsa Igor Stanojević.
Ako je Linč ostao zarobljen u zemlji Oz, može li se iznova čitati njegovo delo, i to otkrivajući puteve kojim se ono ukršta i komunicira sa “Čarobnjakom iz Oza”? Zauzvrat, da li “Bulevar zvezda” (Mulholland Drive, 2001), “Hotel izgubljenih duša” (Lost Highway, 1997) i “Čovek slon” (The Elephant Man, 1980) sadrže mračnu stranu ogledala najvećeg dečjeg filmskog klasika? Uranjanjem u Linčov nadrealistički vizuelni jezik može se pronaći ključ za razumevanje ove iskonske bajke, koja ima mnogo toga da kaže o američkim snovima, težnjama i strahovima.
Ispričan iz perspektive savremenih filmskih stvaralaca i teoretičara, dokumentarac “Linč/Oz”, kako navode organizatori Beldocsa, razjašnjava, pokazuje put, povezuje tačke i vodi gledaoce iza Čarobnjakove zavese, omogućavajući im da ponovo dožive i protumače tu omiljenu bajku. I suprotno, novim čitanjem Linčovog simbolizma kroz prizmu njegovog najvećeg uticaja nazire se sama suština američkog sna.
Film “Linč/Oz” imao je svetsku premijeru na Filmskom festivalu Trajbeka. Prikazan je i u Karlovim Varima, u Lisabonu, Londonu, Solunu, na Fantastic Festu u Teksasu, u Sidneju...
Aleksandar O. Filip autor je dokumentarnih filmova Doc of the Dead (2014), 78/52: Hitchcock's Shower Scene (2017), Memory: The Origins of Alien (2019), Leap of Faith: William Friedkin on the Exorcist (2019) i The Taking (2021).
Osnivač je projekta “bioskopski eseji”, u okviru kojeg istražuje umetnost stvaranja filmova.
Predstojeći Beldocs, kako je ranije najavljeno, otvoriće 10. maja u Domu omladine Beograda dokumentarni medicinski triler “Još jedno proleće” autora Mladena Kovačevića, koji tematizuje epidemiju variole vere (velikih boginja) u Jugoslaviji 1972. godine. Tokom desetogodišnje globalne borbe sa variolom verom, jugoslovenska epizoda zapamćena je kao jedno od njenih najstrašnijih i najinspirativnijih poglavlja.
Osnovan 2008. godine, podeljen je u 12 programskih celina, sa više od sto premijernih projekcija. Beldocs dodeljuje šest nagrada u četiri takmičarska programa, a osim filmskih projekcija, obuhvata i niz panela i masterklas predavanja. U okviru industry aktivnosti na radionicama, dodeljuju se novčane nagrade za razvoj budućih filmova. Beldocs svake godine okupi više od 150 međunarodnih stručnjaka u audio-vizuelnoj industriji, autora i producenata. Više od 200 partnera u Srbiji, regionu i Evropi, podržava rad Beldocsa, koji je od 2017. partner u evropskim projektima: #europeanfilmchallenge, AVA Doc, Moving Cinema, Young4Film i član je Evropske dokumentarne mreže.
Prošle godine, na 15. Beldocsu, Gran pri u domaćem takmičarskom programu osvojio je dokumentarac “Bez” Luke Papića, čiji je glavni akter beogradski umetnik Aleksandar Denić, dok je u međunarodnoj konkurenciji najboljim proglašen “Pozni avgust” italijanskih reditelja Federika Kamarate i Filipa Foskarinija.
(SEEcult.org)
