Očuvanje performans scene
Teatar Mimart realizovao je ove godine festival performansa SPOT u vanrednim okolnostima zbog pandemije virusa korona, ali je uprkos ograničenjima, uspeo da organizuje niz izvođenja na otvorenom prostoru, priredivši pritom i dragocenu elektronsku bazu sa podacima o više od 40 umetnika koji se aktivno bave performansom u Srbiji. Sagledavanje scene umetničkog performansa u Srbiji, u okviru projekta MIM-ART-SPOT, bio je izazov koji je grupa autora postavila kao zadatak, kroz realizaciju festivala SPOT i istraživanje domaće scene umetnika performansa. Mimart je time nastavio višegodišnju težnju skretanja pažnje javnosti na umetnički performans kao moćno sredstvo komunikacije u društvu, između javnog mnjenja i umetnika.
Ideja za pokretanje festivala SPOT nastala je kao izazov da se optimizuje program godišnjice rada Teatra Mimart pre 20 godina. Cilj je bio da se tadašnji članovi grupe pokrenu na samostalno izražavanje, kao i da se pruži mogućnost da se prijave i slobodni umetnici koji se bave performansom mimo Mimarta.
Igra za planetu VODA, Marko Nektan, Bitef Prolog, fotoL Jakov Simović
Kada je organizovan prvi SPOT 2004. godine, dogovor je bio da se svake četvrte godine okupe performeri bez obzira na finansijsku podršku, ekonomske i političke prilike. Nakon trećeg SPOT-a 2014. godine, zaključeno je da je neophodno da se festival češće održava kako bi se sagledao razvoj domaće performerske scene. Proces rada Mimarta na projektima kroz otvoren metod razvio je i specifičan model festivala, koji u zavisnosti od trenutne situacije ima mogućnost prilagođavanja. Strukturiranje festivala bilo je stoga nehijerarhijski, na demokratski način su donošene odluke i kritički sprovođene akcije, što je omogućilo uspešnu realizaciju SPOT-a proteklih godina - od festivala u jednom danu na istoj lokaciji, ili u nekom periodu na više lokacija, do izvođenja sukcesivnih performansa muzejskog tipa (kao što je bio sistem performansa “Vremenska mašina” 2019. godine povodom 35 godina rada Teatra Mimart).
Igra za planetu - VAZDUH, Pažanin, Bitef Prolog, foto: Jakov Simović
Festival je ove godine, prema navodima kreativnog tima koji čine Nela Antonović, Lidija Antonović i Ivana Vraneš, zavisio pre svega od preporuka Kriznog štaba, pa je realizovan od kraja avgusta do kraja oktobra. Iako su mogućnosti bile ograničene zbog pandemije, hrabrost, odlučnost i prilagođavanje kreativnog tima i učesnika/autora, omogućili su da se realizuje program između drugog i trećeg talasa virusa korona.
Antitelo klana, Ivana Ranisavljević, selo Kožuar, na festivalu projekcija video performansa, foto: Lidija Antonović
U želji da izbegne onlajn performanse, koji su obeležili vreme izolacije, Mimart je organizovano što više izvođenja u eksterijeru, uključujući planine i sela Srbije, te javne prostore u Beogradu. Teme koje se inače biraju za festival SPOT su široke kako se ne bi ograničila lična kreativnost umetnika, pa je ovoga puta predložena tema ekologije kroz očuvanje planete i duha.
Red Line, Rade Obradović i Teodora Sarić, Šumice, foto: Lidija Antonović
“Godinama kulturne politike u svetu ograničavaju umetničko izražavanje svojim represivnim merama, što se odražava posebno na savremene umetnike. Iako smo navikli da ovde radimo u haosu kreativnih politika, ipak nastaju sjajna dela onih koji su dosledni svom radu, a izvedeni autorski radovi na festivalu SPOT donose potvrdu da umetnika ne može da zaustavi ni nedostatak novca, preživljavanje, gladovanje, virus...”, naveo je kreativni tim projekta MIM-ART-SPOT, u okviru kojeg je izvedeno 16 performansa, počev od “Crvene linije” (Red line), koji su izveli Rade Obradović i Teodora Sarić u Šumicama sredinom avgusta.
Lidija Antonović, koja je i koordinatorka projekta, izvela je perfromans “Dodir plavog”, a Ivana Koraksić “Weltsmeltz” na festivalu Šumes, koji Porodica bistrih potoka organizuje na Rudniku.
Dezinfekcija, Nataša Milojević, MKM, foto: Lidija Antonović
Marco Nektan realizovao je “Krila bez perja” kod Prirodnjačkog muzeja na Kalemegdanu, a na Skveru Mire Trailović, u okviru Bitef Prologa, izveden je performans “Igra za planetu” (M. Nektan, L. Antonović, I. Koraksić, S. Padežanin), Dušan Murić izveo je ispred Magacina u Kraljevića Marka performans “Šta da radimo?”, a Miloš Janjić se predstavio “Glavom u oblacima”. Olga Uzikaeva izvela je u Ostavinskoj galeriji “Aquarius. Liquid esence of time”, Đurđija Jelenković u bašti Studentskog kulturnog centra u Beogradu performans “Obrt(i)”, a Nataša Milojević “Dezinfekciju” u Magacinu, gde je Marko Milić izveo performans “Bivši iz unutrašnjosti”. Galina Ralić izvela je “Pokret” u SKC-u, Ivana Ranisavljević “Antitelo klana” u selu Kožuar, uz projekciju u Magacinu, a Miona Petrović “Zoru” na novobeogradskom krovu, takođe uz projekciju u Magacinu. Arion Asllani izveo je performans “Muzika za konje” u ergeli, uz projekciju u Magacinu, čiji su posetioci mogli da pogledaju i performans “GreškaGreškaGreška i/ili Freedom is When There Is Nothing” koji je Alex Zain izveo u Magacinu i u centru grada u završnici festivalskog programa.
Autori video performansa - Arion Asllani, Miona Petrović i Aleks Zain, foto: Lidija Antonović
Svi učesnici kustoski su odabrani ili su se prijavili na festival, jer je kreativni tim hteo da istakne rad onih samostalnih umetnika koji nemaju status ili ne žele da ga imaju.
Glava u oblacima, Miloš Janjić, foto: Lidija Antonović
Mimart je u julu počeo i formiranje platforme performera, a u međuvremenu je završio e-bazu sa imenima i kraćim opisima rada više od 40 umetnika, koju je moguće i preuzeti sa sajta tog nezavisnog teatra.
Istraživanje scene sprovedeno je analizom postojećih radova, performera i projekata kroz intervjue, ankete i razgovore.
“Tokom istraživanja suočili smo se problemom kategorizacije umetnika performansa, zbog razlike u godinama iskustva, u broju izvedenih performansa, razlika bekgraunda i pristupa. Bez obzira da li smo ranije bili detaljno upoznati sa njihovim delima, počeli smo pre svega od popisa svih aktivnih umetnika performansa u Srbiji - kao korak za formiranje baze, koja može poslužiti za dalja istraživanja, ali i kao skretanje pažnje na umetnost performansa, značajnu umetničku istraživačku formu savremene umetnosti. Reč performans se populističkim pristupom banalizuje u današnje vreme, pa naglašavanjem da se radi o umetničkom performansu želimo da afirmišemo i istaknemo umetnike koji značajno utiču na kvalitet savremene umetnosti i kulture kod nas. Jer, performans preispituje društvo, istinu, kulturu, umetnost i samog umetnika”, poručio je kreativni tim Mimarta.
U e-bazi performerske scene su: Marco Nektan, Marta Jovanović, Ivana Ranisavljević, Branko Milisković, Snezana Arnautović, Vladan Jeremić i Rena Raedle, Goran Ostojić Vid, Katarina Ranković, Đurđija Jelenković, Biljana Kosmogina, Saša Krga, Isidora Fićović, Ivana Koraksić, Klaudia Šarić, Vladimir Bjeličić, Kristina Drašković Bočkov, Željka Momirov, Neda Kovinić, Aleks Zain, Rade Obradović, Evgenija Tamnavac, Ksenija Lea Ronai, Marko Milić, Nataša Milojević, Sanja Latinović, Edina Miškei, Marina Marković, Olja Nikolić Kia, Vukašin Popović, Dušan Murić, Danijela Vučković, Lidija Antonović, Marko Stojanović, Katarina Orlandić, Marina Bukvički, Miodrag Kovačević, Vladimir Čubrilo, Nikola Pavlović, Andreja Kargačin, Katarina Jovanović Alfa, Miona Petrović, Miloš Janjić, Luka Stojković, Teodora Sarić, Galina Ralić, Katarina Bućić, Zoe Gudović i Sara Kostić.
*Naslovna fotografija: Igra za planetu - ZEMLJA, Lidija Antonović, Bitef Prolog (Jakov Simović)
(SEEcult.org)
