Destilovano lice - retrospektiva Destila Markovića u MSURS
Retrospektivna izložba Milovana Destila Markovića, jednog od ključnih protagonista beogradske umetničke scene 80-ih, svojevremeno najmlađeg dobitnika “Politikine” nagrade i člana grupe Žestoki, zaslužne za pokretanje kultnog kluba Akademija u Beogradu, biće otvorena 12. decembra u Muzeju savremene umetnosti Republike Srpske (MSURS) u Banjaluci, a obuhvata radove nastale u proteklih 40 godina.
Izložba “Destilovano lice - Radovi 1980-2020”, obuhvata četiri dinamične stvaralačke decenije Destila Markovića, koji od sredine 80-ih živi i radi u Berlinu, a sledi izložbu njegovih novijih radova “Barkodirana slika”, održanu tokom novembra u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda, u saradnji KCB-a, MSURS-a i udruženja SEEcult.org.
Messenger/Glasnik, zlatni listić, MDM vezivo i pigmenti na platnu, 250 x 390 cm, 2019.
Markovićeva retrospektiva u MSURS, čiji je kustos istoričar umetnosti i glavni urednik portala za kulturu Jugoistočne Evrope SEEcult.org Miroljub Mima Marjanović, obuhvata više od 40 monumentalnih radova i ambijentalnih celina izvedenih u različitim tehnikama.
Među njima su i godinama neizlagani radovi sa izložbi “Fragmenti slike” (Galerija SKC, 1982), “Crni prostor” (Galerija SKC, 1983) i “Euharistija” u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu 1985. godine, za koju je Marković i dobio “Politikinu” nagradu 1986. Te godine je izlagao i na Venecijanskom bijenalu i preselio se u Berlin, gde je počeo da gradi međunarodno uspešnu karijeru. Kao specifičan spoj matrica vizantijske duhovnosti i ikonografije s jedne i buntovništva, žestine i naboja rokenrola s druge strane, izložba “Euharistija” bila je prelomna na početku karijere Markovića, a kako je istakla istoričarka umetnosti Danijela Purešević, kustoskinja beogradske izložbe, i u slojevima njegovih novijih radova, predstavljenih na izložbi “Barkodirana slika” u KCB-u, nanovo se prepoznaje vizantijski kôd udružen sa snažnim nabojem revolta i društvenog kriticizma.
Inkvizicija, zlatni listić, MDM vezivo i pigmenti na platnu, 250 x 450 cm, 2019.
Šifrovani jezik barkodova, kao osnovni jezički kôd tržišno-ekonomskog sistema neoliberalnog kapitalizma, Marković preuzima kao temeljni jezički kôd vlastitog slikarstva. Barkodovi koji se ukazuju u zavodljivim kolorističkim interpretacijama, nisu apstraktna, prazna semantička polja, već vizuelna polja krcata šifrovanim sadržajima i značenjima, koja predstavljaju umetnikovo snažno kritički intonirano svedočanstvo i tumačenje savremenog sveta neoliberalnog kapitalizma.
Uz izbor najstarijih, ali i najnovijih radova - iz serije “Barkodirane slike”, izložba “Destilovano lice” obuhvata i izbor iz ciklusa “Transfigurativnih radova” Markovića (Beskućnici, Karminke…) i “Prototipova”.
Priprema postavke u MSURS
Markovićevu retrospektivu u Banjaluci, kao i prethodnu izložbu u KCB-u, prati reprezentativna dvojezična i bogato ilustrovana monografija, u izdanju MSURS, KCB-a i SEEcult-a, u kojoj su tekstove o njegovom opusu pisali istoričari i teoretičari umetnosti: Bojana Pejić “Rad na licu”, Danijela Purešević “Od Euharistije do Inkvizicije”, Benedikt Štegmajer (Benedikt Stegmayer) “Barkodirane slike (Seksualni život Katrin M)” i “Realnost šminke: Markovićevi Transfigurativni radovi”, Boris Buden “Šta je političko u umetnosti Milovana Destila Markovića?” i Miroljub Mima Marjanović “Žestoki prostori duhovnosti”, koji su posvećeni stvaralaštvu Destila Markovića od ranih 80-ih godina do danas.
Miroljub Marjanović i Destil Marković, Likovna galerija KCB, foto: Bojan Kovačević
Kako podseća u tekstu u monografiji Mima Marjanović, Destil Marković bio je početkom 80-ih jedan od ključnih predstavnika “nove slike” (uz grupu Alter Imago i druge umetnike). Specifičnostima likovne scene prve polovine 80-ih u Beogradu ključno je doprinela upravo grupa Žestoki, koju su 1981. godine formirali Marković i Vlastimir Volcano Mikić, koji su bili ujedno i akteri i inicijatori brojnih gradskih dešavanja, uključujući i pokretanje kultnog kluba “Akademija” 1982. godine u podrumu Fakulteta likovnih umetnosti, na kojem su studirali.
Priprema postavke u MSURS
Četiri decenije kasnije, specifičnost beogradskih osamdesetih, prema navodima Marjanovića, prekrivena je velom misterije i mita, još uvek nije suštinski istorizovana, a neretko se nađe i pod senkom sumnje. Marjanovićev osvrt u monografiji Destila Markovića, pisan iz ugla svedoka i jednog od aktera tih umetničkih “dešavanja”, stoga je mali doprinos podsećanju na duhovno zajedništvo autentičnih i samosvesnih pojedinaca i njihovih brojnih pratilaca na izložbama, koncertima, žurkama i drugim događajima tokom prve polovine 80-ih, kada su “Zlatni papagaj”, kafana “Manjež” i Manješki park, “Stupica”, kafana “Lovac”, SKC i “Akademija”, bili nezaobilazna mesta svake večeri, čineći život tadašnje generacije.
“Podrazumevalo se da se pre svih tih dešavanja išlo na izložbe. Pričalo se svuda o umetnosti. Umetnost, umetnost i samo umetnost (i zezanje – provod)!”, naveo je Marjanović, konstatujući da se Destil Marković od početka 80-ih bori za prostore duhovnosti, odnosno umetnosti – između ostalog i novim ciklusom slika zasnovanih na barkodu, prepoznatljivom simbolu materijalnog sveta i surovog neoliberalnog kapitalizma.
Destil Marković je izlagao na brojnim samostalnim i grupnim izložbama širom sveta, među kojima su 42. i 46. Venecijansko bijenale, 4. Istanbulsko bijenale, 6. Trijenale u Nju Delhiju, 5. Cetinjsko bijenale, 19. Bijenale u Sao Paolu... Izlagao je u Muzeju savremene umetnosti Kumamoto u Japanu, MoMA P.S.1 Centru za savremenu umetnost u Njujorku, Nišido galeriji savremene umetnosti u Tokiju, u Muzeju moderne umetnosti u Stokholmu, Ludvig muzeju savremene umetnosti u Budimpešti, Muzeju savremene umetnosti u Ljubljani, kao i u muzejima i galerijama u Berlinu, Lođu, Pragu, Gracu, Istanbulu, Šangaju, Diseldorfu, Hamburgu...
Dobitnik je, između ostalog, i nagrade 24. Oktobarskog salona u Beogradu (1983), nagrade za mladog umetnika Grada Beograda (1984), nagrade 19. Memorijala Nadežde Petrović u Čačku (1996), nagrade Pollock-Krasner fondacije u Njujorku (2000), kao i brojnih nagrada u Nemačkoj.
Markovićevi radovi nalaze se u muzejima u Berlinu, Kumamotu, Beogradu, Diseldorfu, Lođu, Duizburgu, Gracu, Prijepolju… kao i u brojnim privatnim kolekcijama.
Izlozba "Destilovano lice" u MSURS biće otvorena do 25. februara 2020.
(SEEcult.org)
