Direr u Beogradu

Izložba grafika Albrehta Direra i savremenika tog renesansnog nemačkog umetnika otvorena je u Konaku kneginje Ljubice u Beogradu, u organizaciji Muzeja grada Beograda i Istočnoslovačkog muzeja iz Košica, koji je tu postavku predstavio do sada u više od deset gradova Evrope, a nakon Beograda, videće je do kraja godine i publika u Novom Sadu.

Izložba “Albreht Direr i njegovi savremenici – Trijumfalna povorka cara Maksimilijana I” Istočnoslovačkog muzeja, otvorena 4. septembra,  obuhvata grafička ostvarenja Direra (1471-1528), jednog od najuticajnijih stvaralaca renesanse, kao i dela njegovih učenika i savremenika, poznatih imena nemačke i italijanske grafike - Hajnriha Aldegrefera, Albrehta Aldorfera, Luke Kranaha Starijeg, Markantonija Raimondija i drugih.

Postavku čini 138 grafičkih listova, koncipiranih u dve celine, od kojih je prva sačinjena od 20 Direrovih dela i 74 grafičkih ostvarenja njegovih savremenika, dok drugi deo predstavlja 44 grafička lista čuvene kompozicije “Trijumfalna povorka cara Maksimilijana I”.

Centralno mesto “Trijumfalne povorke” predstavljaju “Trijumfalne kočije”, kao presudan događaj za Maksimilijanov život i njegovu politiku: venčanje sa ćerkom Šarla Smelog, naslednicom Burgundije.

     Hans Špringinkle i Albreht Direr, 102. list Trijumfalne povorke cara Maksimilijana I

Otvarajući izložbu, profesorka evropske umetnosti novog veka na Odeljenju za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu dr Saša Brajović rekla je da se Direr od rane mladosti posvetio naizgled skromnoj i relativno novoj tehnici štampe koja je preobrazila svet.

“Svi grafičari do danas odaju mu poštovanje kao umetniku koji je udzigao grafiku na nivo nezavisne umetničke forme i u tehničkom i u konceptualnom smislu”, dodala je Saša Brajović, ističući da izložba predstavlja neke od najznačajnijih drvoreza epohe, od kojih je neke Direr stvorio pre navšene 30. godine.

“Poseban deo njegovog grafičkog opisa čine Trijumfi, drvorezi u čijem idejnom i tehničkom oblikovanju učestvuju literati i umetnici, kao i sam car Maksimilijan I. Car je odabrao medij štampe za vizualizaciju svoje politike ne samo zato što nije imao sredstava da, poput onih koje je smatrao svojim prethodnicima – rimskih careva, izradi spomenike u kamenu, već i zato što je prepoznao moć nove tehnike, mogućnost da se lako prenese i prezentuje u sve delove carstva. U stvaranju ovog papirnatog programa veličajnosti, koji je preteča moderne političke prezentacije, Direr je imao posebno mesto, kao i njegov prijatelj iz detinjstva, Pirkhajmer, koji je prevodio amblematsku i neoplatonističku literaturu; njihova saradnja ovu je propagandnu mašineriju pretvorila u tajanstveni i uzvišeni konceptualni program. Posedovanje grafika stvaranih prema originalnim drvenim matricama smatralo se, i danas se smatra, velikom privilegijom; privilegija je i mogućnost da se vide”, istakla je Saša Brajović.

     Tatjana Korićanac, Siniša Mali i Robert Polak

Gradonačelnik Beograda Siniša Mali rekao je na otvaranju te izložbe da je dobila podršku beogradskih vlasti zbog značaja “međunarodnog povezivanja i razmene kulturnih dobara, ali i iskustva zaposlenih u našim ustanovama kulture”.

“Ovo je još jedan od lepih sadržaja koje možemo da ponudimo Beograđanima, ali i gostima grada“, rekao je Mali, dodajući da velika svetska imena treba da se pojavljuju na beogradskoj kulturnoj sceni, jer je, kako je naveo, to ono što Beograd ponovo pozicionira kao kulturni centar regiona.

Izložba Direra i njegovih savremenika nastavak je saradnje Muzeja grada Beograda i Istočnoslovačkog muzeja u Košicama, grada koji je 2013. bio jedna od evropskih prestonica kulture.

Saradnja dva muzeja započeta je 2014. gostovanjem izložbe Muzeja grada Beograda “Vinča – fragmenti za rekonstrukciju prošlosti” u Košicama, podsetila je na otvaranju direktorka MGB-a Tatjana Korićanac.

     Albreht Direr, Vitez, Smrt i Đavo (1513)

Izložba Direra i savremenika gostuje u Srbiji zahvaljujući podršci Grada Beograda - Sekretarijata za kulturu, Ministarstva kulture i informisanja Srbije, kao i Sekretarijata za kulturu i javno informisanje (Vojvodine) i Gradske uprave za kulturu Novog Sada. Ta podrška, kako je rekla direktorka MGB-a, “svemu daje pečat zajedništva najviših institucija kulture u zemlji, koje su nam, u nimalo lakim vremenima za kulturu i umetnost, omogućile susret sa vrhunskim ostvarenjima namačkih renesansnih majstora grafike”.

Direktor Istočnoslovačkog muzeja Robert Polak rekao je da je taj muzej jedan od najstarijih, najvažnijih i najvećih muzeja u Slovačkoj, a poseduje više od pola miliona predmeta koji se sakupljaju više od sto godina.

“Direrove grafike spadaju među najznačajnije predmete u kolekciji, a Muzeju ih je poklonio jedan od osnivača”, rekao je Polak povodom izložbe koju je osmislio Ivan Havlice.

      Albreht Direr, Nosorog (1515)

Albreht Direr (1471-1528), slikar, grafičar, crtač i teoretičar, bio je jedan od ključnih aktera u razvoju evropske grafike i renesansne umetnosti početkom 16. veka. Majstor crtačkog “mikroskopskog detalja” Direr je crnom linijom dostigao slikarski izraz i svojom tehnikom uzdigao grafiku od zanatske veštine do umetničkog nivoa ravnog slikarstvu. Samosvestan i ponosan na svoj rad, Direr je svoja dela potpisivao monogramom AD, danas poznatim simbolom njegove umetnosti.

Izložba Direra i njegovih savremenika biće otvorena u Konaku kkneginje Ljubice do 31. oktobra, a od početka novembra do kraja decembra gostovaće u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu.

U nastavku saradnje dva muzeja, kako je najavljeno, Istočnoslovački muzej obeležiće 55-godišnjicu dobijanja Nobelove nagrade Iva Andrića izložbom Muzeja grada Beograda o tom istaknutom piscu.

(SEEcult.org)