Irwin u MSURS

Muzej savremene umetnosti Republike Srpske (MSURS) u Banjaluci predstavlja od 29. novembra izložbu slovenačke grupe Irwin “Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina / Heroji 1941-1945”, koju čine portreti učesnika Narodnooslobodilačke borbe (NOB) nastali u doba socrealizma.

Reč je o višeznačnom umetničkom projektu koji podstiče na razmišljanje i dijalog o umetnosti, a nastavak je ciklusa “Was ist Kunst”, prethodno realizovanog u Srbiji, Sloveniji, Makedoniji, Nemačkoj i drugim zemljama.

Grupa Irwin je za banjalučku izložbu izabrala portrete narodnih heroja, boraca i borkinja iz vremena NOB-a, koji se već 80 godina čuvaju u depoima Istorijskog muzeja BiH u Sarajevu, a naslikali su ih najznačajniji bosanskohercegovački umetnici/ice iz perioda socijalističkog realizma od 1948. do 1953. godine.

Svi portreti izrađeni su sa jednim ciljem: očuvanjem kulta sećanja i ličnosti heroja.

Koristeći već postojeće portrete, koje inkorporira u masivne ramove, unikatno izrađene za svaki od njih, grupa Irwin daće tim delima novo značenje, koje otvara i mogućnosti za novu vrstu interpretacije i pogleda na nasleđe iz doba socijalizma. Preuzimanje već postojećih umetničkih radova, uz karakterističnu upotrebu metodologije retroprincipa, po kojem je grupa Irwin prepoznatljiva, rezultiralo je jednom od produkcijski najzahtevnijih izložbi realizovanih u MSURS, sa ciljem da se na postavljeno pitanje, kroz posmatranje i čitanje izložbe, dođe do adekvatnog odgovora, saopštio je taj muzej.

Da bi se dodatno pojasnio taj kompleksan diskurs, koji je i te kako aktuelan u današnjoj globalnoj sferi, poslužiće i katalog koji prati izložbu, sa tekstovima prof. dr Miška Šuvakovića, prof. dr Asje Mandić i prof. dr Miklavža Komelja.

Katalog izložbe grupe Irwin, koji je dizajnirao Nemanja Mićević, nije prosto dokument o izložbi, već produkcijski prati kompleksnost tog umetničkog projekta i služi kao njen integralni deo u pokušaju da se na postavljeno pitanje “Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina?” pronađe odgovor.  

Projekat “Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina / Heroji 1941-1945” na nov je način povezao dva muzeja: Istorijski muzej BiH i MSURS, koji su saradnjom na tom projektu dodatno osnažili institucionalnu saradnju.

Petočlani umetnički kolektiv, koji od 1983. godine nosi naziv Irwin, danas zauzima jednu od najznačajnijih pozicija u savremenoj umetnosti Istočne Evrope. Grupu Irwin čine umetnici Dušan Mandič, Miran Mohar, Andrej Savski, Roman Uranjek i Borut Vogelnik, koji nakon osnivanja postaju deo većeg kolektiva - NSK (Neue Slowenisće Kunst), unutar kojeg su delovali kao predstavnici vizuelnih umetnosti, pored muzičke grupe Lajbah (Laibach), pozorišne Gledališče sestara Scipio Našice i dizajnerskog odseka Novi kolektivizam.

Umetnički kolektiv NSK obeležio je ne samo slovenačku umetničku scenu 80-ih, nego se i afirmisao i kao jedan od najvažnijih avangardnih pokreta u bivšoj Jugoslaviji, istakao je MSURS poodom izložbe.

Slično ostalim grupama unutar NSK-a, Irwin je posvećen tzv. “retroprincipu”, konceptualnom principu kao osobenom načinu ponašanja i postupanja koji se odnosi na paradoks kretanja napred u budućnost, koji se odvija isključivo u odnosu prema prošlosti. Konkretno, to znači da je razvoj vizuelnog jezika tog kolektiva tokom 80-ih godina počivao na preuzimanju citata iz zapadne i evropske umetnosti XIX i XX veka. Irwin je koristio motive totalitarističkih režima, motive iz umetnosti različitih avangardnih pokreta, naročito onih koji su bili politički angažovani (italijanski futurizam i ruski konstruktivizam).

Jedan od njihovih najpoznatijih umetničkih projekata bilo je proglašenje Neue Slowenische Kunst države 1991. godine, u vreme kada počinju ratovi i rasparčavanje Jugoslavije.

Irwin su izlagali u gotovo svim relevantnim evropskim i svetskim muzejima i galerijama, uključujući i velike umetničke manifestacije poput Manifeste u Roterdamu i Ljubljani i Venecijanskog bijenala. Njihova dela nalaze se u prestižnim svetskim kolekcijama kao što su MoMA u Njujorku, Tejt Modern u Londonu, Vanabe muzej u Ajndhovenu, Ludvig muzej i Albertina u Beču…

U okviru pratećeg programa izložbe u MSURS, 30. novembra biće održano predavanje prof. dr Miška Šuvakovića, te upriličen razgovor sa članovima grupe Irwin.

Izložba će biti otvorena do 22. februara 2019.

*Foto na vrhu: postavka izložbe, Jaka Babnik

(SEEcult.org)